Bạn đã bao giờ gặp ai đó tràn đầy năng lượng, có xu hướng có tâm trạng tốt và biết khi nào nên bắt tay vào công việc chưa? Khi ở bên một người thế này, bạn sẽ cảm thấy có động lực và cảm hứng. Những người như vậy đã tìm thấy thiên hướng (vocation) của họ, và điều đó được thể hiện rõ ra ngoài.
Quan sát những người đang phát triển mạnh và tràn đầy năng lượng trong công việc của họ có thể khiến bạn tự hỏi, “Thiên hường nghề nghiệp của tôi là gì?”
Một lời kêu gọi (calling) khác với một mục đích (purpose), mục tiêu (goal) hoặc mục tiêu (objective). Và nhiều người không bao giờ nghĩ đến việc tìm kiếm nó. Nhưng nó có thể là mối liên hệ còn thiếu giữa bạn, sự hài lòng trong công việc và sự thành toàn cá nhân của bạn.
Dưới đây là những điều bạn cần biết về thiên hướng và cách tìm kiếm nó.
Thiên hướng là gì?
Định nghĩa thiên hướng
Khi bạn nghe từ thiên hướng, bạn có thể liên tưởng nó với tôn giáo. Chẳng hạn, Công giáo mô tả về thiên hướng như một ơn gọi thiêng liêng hướng về Chúa và các Thánh Thần. Do Thái giáo và Hồi giáo cũng tin rằng các cá nhân được thấm nhuần ơn gọi thông qua Chúa. Các khái niệm tương tự có thể được nhìn thấy trong các tôn giáo không liên quan tới Abraham, như pháp (dharma) trong Hindu giáo.
Thiên hướng cũng có một ý nghĩa thế tục. Một thiên hướng có thể đề cập đến một nghề nghiệp cụ thể thúc đẩy các kỹ năng của một người hướng tới một mục đích rộng lớn hơn.
Loại thiên hướng này không chỉ giới hạn trong một công việc. Có nhiều cách để đáp lại lời kêu gọi này. Ví dụ: nếu nghề nghiệp của bạn là “người kể chuyện”, bạn có thể làm bất cứ điều gì từ làm phim đến tiếp thị nội dung. Miễn là bạn tận dụng các kỹ năng của mình để đóng góp điều gì đó có giá trị cho thế giới, bạn đang hoàn thành mục đích đó.
Sự khác biệt giữa một nghề và một nghề nghiệp là gì?
Bạn có thể đã là một chuyên gia được đào tạo trong ngành của bạn. Và bạn có thể tự hỏi điều gì đặt ra một công việc khác với công việc hiện tại của bạn. Dưới đây là một số khác biệt:
- Phạm vi. “Thiên hướng” là một thuật ngữ rộng hơn “nghề nghiệp (profession)”. Thiên hướng bao gồm một ý thức rộng hơn về mục đích và đóng góp cho thế giới, trong khi một nghề tạo nên một công việc hay sự nghiệp với các kỹ năng cụ thể.
- Mục đích. Một thiên hướng là sử dụng nghề nghiệp của bạn để đóng góp cho một cái gì đó lớn hơn. Kiếm kế sinh nhai là kết quả phụ của một thiên hướng.
- Lời kêu gọi. Nghề nghiệp là một sự ứng dụng trung lập các kỹ năng của bạn để hoàn thành nhiệm vụ. Thiên hướng là sử dụng các kỹ năng của bạn sao cho phù hợp với giá trị cốt lõi và mục đích của bạn. Mọi người thường bị thu hút một cách tự nhiên tới các thiên hướng của họ – họ cảm thấy có một cảm giác “được kêu gọi”.
- Sự phù hợp. Mọi người bị thu hút bởi những thiên hướng phù hợp với kỹ năng của họ. Một nghề thường ngược lại: mọi người bắt đầu với ít hoặc không có kỹ năng nào nhưng đạt được chúng thông qua quá trình đào tạo nghiêm ngặt.
- Kiểu cam kết. Nói chung, bạn chọn nghề của mình. Bạn cam kết phát triển các kỹ năng nhất định sẽ giúp bạn xuất sắc trong công việc. Thiên hướng là những công việc mà bạn có đủ điều kiện một cách đương nhiên – do đó yêu cầu đào tạo là tối thiểu.
Một ví dụ tuyệt vời giúp so sánh giữa thiên hướng và nghề nghiệp là giảng dạy. Ai đó có thể cảm thấy thiên hướng của họ trong cuộc sống là giảng dạy. Nhưng “dạy học” trông như thế nào với tư cách là một nghề?
Bạn có thể là một giáo viên ngoại ngữ, giáo sư đại học hoặc giáo viên tiểu học. Có thể bạn sẽ làm việc cho hội đồng trường học để thực hiện các thay đổi chính sách nhằm cải thiện các chương trình giáo dục hoặc bằng cấp.
Bạn có thể cố vấn cho các nhân viên trẻ trong ngành hiện tại của bạn hoặc thực hiện một khóa học trực tuyến để chia sẻ các kỹ năng của bạn. Nếu bạn cũng đam mê tập thể dục, bạn có thể dạy một lớp đấm bốc hàng tuần và đáp ứng cả hai lời kêu gọi.
Những ngành nghề hoặc công việc này đều là những cách hợp lệ nhưng cụ thể để hoàn thành một thiên hướng cụ thể. Bạn có thể phù hợp để dạy người lớn hơn là trẻ em – nhưng điều đó không có nghĩa là bạn không phải là một giáo viên giỏi. Nó chỉ có nghĩa là thiên hướng của bạn đã dẫn bạn đến một nơi khác.
Bài học rút ra chính là: ý thức về thiên hướng xuất hiện khi ta sử dụng khả năng bẩm sinh hoặc học được của mình để đạt được mục đích cao hơn.
2 loại thiên hướng
Chúng ta có thể phân thiên hướng thành hai loại: cá nhân và cần kỹ năng. Hãy xem xét từng loại.
Thiên hướng cần kỹ năng (skillful vocation) là gì?
Thiên hướng cần kỹ năng sẽ liên quan đến việc chuyên môn hóa trong một nghề nghiệp nhất định cho một mục đích lớn hơn. Loại công việc này thường được xã hội coi trọng. Hãy xem xét một số sự nghiệp theo thiên hướng tiềm năng:
- Người chữa bệnh (như y tá, bác sĩ hoặc nhân viên công tác xã hội)
- Người kể chuyện (chẳng hạn như đạo diễn, nhà tiếp thị nội dung, nhà báo hoặc nhà văn)
- Nhân viên giao dịch (như thợ sửa xe, kỹ sư hoặc thợ sửa ống nước)
- Nấu ăn (chẳng hạn như đầu bếp, nghệ nhân làm bánh ngọt hoặc nhân viên phục vụ nhà hàng)
- Người phản ứng nhanh (chẳng hạn như cảnh sát, lính cứu hỏa hoặc nhân viên y tế)
Những thiên hướng nghề nghiệp này giúp bạn đóng góp một dịch vụ quan trọng cho xã hội và nhận được tiền lương.
Bản chất của thiên hướng cá nhân là gì?
Thiên hướng cá nhân là một mục đích tồn tại bên ngoài hoạt động kiếm tiền của bạn. Ví dụ, bạn có thể làm tình nguyện viên tại một nơi phân phát thức ăn miễn phí mỗi tuần một lần hoặc dạy nhạc cho những người trẻ có xuất phát khó khăn. Đây là những đóng góp đáng kể cho xã hội – ngay cả khi chúng không được trả lương.
Tại sao việc tìm kiếm thiên hướng của bạn lại quan trọng?
Vậy là có một mục đích lớn hơn cho cuộc sống của bạn. Tại sao điều này lại quan trọng?
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có một nghề nghiệp có ý nghĩa sẽ làm tăng hạnh phúc và sự gắn bó với công việc của bạn . Tìm ra mục đích trong công việc sẽ giúp bạn có động lực hơn 55% và làm việc hiệu quả hơn 22%. Và nó thậm chí có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Thức dậy với câu hỏi “Tại sao” rõ ràng sẽ cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể của bạn. Điều này làm cho việc tìm kiếm thiên hướng của bạn, và từ đó là cách sống của bạn, trở nên rất quan trọng.
Làm thế nào để tìm thấy thiên hướng của bạn
Thiên hướng là một cách mạnh mẽ để sống có mục đích, nhưng nhiều người trong chúng ta không nghĩ đến việc tìm kiếm nó. Dưới đây là một số mẹo để bạn có thể tìm thấy thiên hướng của mình:
1. Kiểm tra các kỹ năng mà bạn có
Bạn có thể xuất sắc trong một số lĩnh vực và chật vật ở những lĩnh vực khác. Hãy xem lại quá trình làm việc của bạn để biết bạn giỏi ở điểm nào. Nếu vẫn chưa chắc chắn, hãy bắt đầu chú ý đến công việc hiện tại của mình. Tự hỏi bản thân minh:
- Điều gì đến với bạn một cách tự nhiên?
- Mọi người khen bạn vì điều gì?
- Kỹ năng nào khiến bạn cảm thấy có giá trị và hữu ích?
2. Nhân đôi năng lực của bạn
Bây giờ bạn đã xác định được các kỹ năng của mình trong bước đầu tiên, bạn có thể xây dựng dựa trên chúng. Hãy dành năng lượng để làm chủ những gì bạn giỏi một cách tự nhiên.
Nếu bạn vẫn không chắc chắn về kỹ năng của mình , hãy xem xét những câu hỏi sau:
- Những hoạt động nào đưa bạn vào trạng thái “flow”?
- Những dự án thành công nhất mà bạn đã thực hiện là gì?
- Bạn bè/đồng nghiệp/gia đình của bạn nói rằng bạn giỏi điều gì?
Những câu hỏi này sẽ giúp bạn xác định năng lực cốt lõi của mình.
3. Hình dung sự nghiệp lý tưởng của bạn
Nếu không tính đến yếu tố tiền, bạn sẽ khao khát điều gì? Hãy hình dung về nó. (Hoặc vẽ ra trên giấy) Hãy tưởng tượng những kỹ năng hoặc hoạt động nào sẽ khiến bạn hạnh phúc và hài lòng.
Sau đó, nghiên cứu các nghề nghiệp phù hợp với các kỹ năng đó. Hãy thử gặp gỡ những người trong ngành, tìm kiếm các công ty trực tuyến và liên hệ với các giáo viên tại các trường dạy nghề. Họ sẽ cho bạn biết liệu bạn có hợp với nó hay không.
4. Chọn thói quen phù hợp với con đường mới của bạn
Bạn có thể cần những thói quen mới để phù hợp với mục tiêu của mình. Ví dụ, nếu bạn bắt đầu tham gia các khóa học ban đêm để phát triển một kỹ năng, bạn có thể phải đóng gói thêm thức ăn để giúp bạn khỏe qua ngày. Điều này sẽ đòi hỏi một cấp độ tổ chức bổ sung mà bạn có thể không lên kế hoạch cho nó.
Cần có thời gian để hình thành thói quen mới. (Nghiên cứu cho thấy rằng việc hình thành thói quen mất trung bình 66 ngày) Cân nhắc tải xuống ứng dụng theo dõi thói quen hoặc tạo hệ thống theo dõi của riêng bạn. Điều quan trọng là bạn phải tự chịu trách nhiệm cho chính mình.
5. Thông báo cho bản thân
Khi bạn nghĩ rằng bạn biết nghề nghiệp của mình là gì, bạn có thể cố gắng tìm một nghề nghiệp phù hợp với nghề nghiệp đó. Hãy dành thời gian để nghiên cứu những nghề nghiệp mới tiềm năng. Trước khi bắt đầu dấn thân vào chúng, hãy đọc thêm về nghề nghiệp mong muốn của bạn.
Gặp gỡ những người khác trong lĩnh vực đó. Đặt nhiều câu hỏi. Sau đó, hãy tự kiểm tra xem bạn có còn muốn tiếp tục hay không.
Nếu bạn chưa sẵn sàng để có bước nhảy vọt sang một sự nghiệp mới thì sẽ không sao. Nhưng tỷ lệ cược là, bạn đã có những kỹ năng cần thiết để thành công.
6. Chỉ cần lo cho bước tiếp theo ngay trước mặt bạn
Bạn sẽ gặp nhiều cánh cửa trong suốt cuộc đời. Chỉ đi qua những cánh cửa tốt nhất hiện có ngay bây giờ. Tìm kiếm các cơ hội giúp bạn rèn giũa các kỹ năng của mình – nếu chúng không liên quan trực tiếp đến nghề nghiệp lý tưởng của bạn. Khi bạn viết CV, bạn sẽ tiến gần hơn đến công việc của mình.
7. Cơ cấu lại thời gian của bạn
Có nhiều cách cấu trúc cuộc đời bạn xung quanh thiên hướng của bạn. Tùy thuộc vào tính chất công việc của bạn, bạn có thể phải sắp xếp thời gian của mình theo những cách khác nhau.
Ví dụ, nếu bạn tìm thấy một thiên hướng cá nhân thông qua hoạt động tình nguyện và hỗ trợ, hãy tự hỏi bản thân: điều đó có phù hợp với công việc hàng ngày của bạn không?
Nếu bạn có một công việc căng thẳng cao vượt quá thời gian làm việc 8 tiếng mỗi ngày, bạn có thể gặp khó khăn khi tiếp tục hoạt động tình nguyện. Bạn cần một công việc mới, hay bạn cần xây dựng hoạt động tình nguyện sao cho khớp với lịch trình của mình?
Một khi bạn hiểu các yêu cầu về thời gian của mình, hãy đặt ra các mục tiêu giúp bạn tạo ra một cuộc sống phù hợp hơn với bản thân.
8. Tìm một người cố vấn
Tìm kiếm những người có thể giúp bạn trong suốt chặng đường, như một người cố vấn. Đó có thể là một người có thâm niên tại một công ty hoặc một người nào khác hiểu biết về ngành của bạn để giúp bạn tránh những sai lầm quan trọng.
Ngoài ra, một cố vấn hướng nghiệp có thể giúp bạn 1) tìm kiếm một thiên hướng và 2) phát triển các kỹ năng bạn cần cho một thiên hướng. Người này giống như một cố vấn nghề nghiệp ở trường trung học – họ có kiến thức về các ngành và kỹ năng khác nhau và được đào tạo để giúp bạn tìm ra con đường của mình.
Làm thế nào để biết bạn đã tìm thấy thiên hướng của mình
Đây là cách bạn biết bạn đã tìm thấy tiếng gọi của mình:
- Đi làm không phải là việc vặt bị bắt buộc
Công việc của bạn không phải chỉ là một công việc. Chắc chắn sẽ có vài ngày bạn muốn nghỉ ở nhà và ngủ, nhưng một công việc bạn thực sự quan tâm sẽ mỗi ngày một thú vị.
- Bạn tin tưởng rằng các kỹ năng của bạn là hữu ích
Khi công việc khiến bạn thỏa mãn đam mê, sẽ không có chỗ cho hội chứng mạo danh. Bạn đang đi trên con đường sự nghiệp này là có lý do và bạn sẽ có thể tin tưởng vào quyết định của mình.
- Công việc của bạn mang lại cho bạn năng lượng
Vào cuối ngày, bạn có thể tắt máy tính và thở phào nhẹ nhõm. Nhưng nếu bạn đã tìm thấy lời kêu gọi của mình, có thể bạn đang xôn xao với sự phấn khích về những gì bạn đã hoàn thành hôm nay và những gì bạn sẽ đạt được vào ngày mai.
- Bạn rất vui khi được chia sẻ công việc của mình với những người khác
Một dấu hiệu tuyệt vời cho thấy bạn đã tìm thấy lời kêu gọi của mình là sự nhiệt tình chia sẻ của bạn. Điều này có nghĩa là nói với mọi người về công việc của bạn và lý do nó quan trọng, hoặc chia sẻ kết quả của nó.
Nếu bạn là một đầu bếp, bạn có thể háo hức tổ chức một bữa tiệc tối – và nếu bạn là một giáo viên, vậy khoe về sự tiến bộ của học sinh có lẽ là điều bạn thích làm.
- Bạn hiểu cách công việc của bạn đóng góp cho thế giới xung quanh
Tìm kiếm tiếng gọi của bạn không chỉ mang lại lợi ích cho bạn. Biết rằng công việc của bạn đóng góp cho cộng đồng hoặc ngành của bạn là một phần quan trọng trong việc tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc đời bạn.
Điểm mấu chốt
Tìm kiếm thiên hướng của bạn đòi hỏi sự can đảm, và con đường của bạn sẽ độc nhất vô nhị. Điều quan trọng là phải tin tưởng vào quy trình và chỉ cần thực hiện từng bước một.
Không phải tất cả mọi thứ sẽ đến cùng một lúc. Tuy nhiên, thông qua chánh niệm và mục đích, bạn sẽ tìm thấy tiếng gọi của mình.
Nguồn: https://www.betterup.com/blog/what-is-a-vocation?hsLang=en
Vân Anh dịch, biên tập và trình bày
Bản quyền bài viết thuộc về Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Fanpage Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông: https://www.facebook.com/InstituteofPsychologyandMedia
