9 quan niệm sai lầm phổ biến về rối loạn tâm lý, tâm thần ở tuổi vị thành niên

Có rất nhiều lầm tưởng và quan niệm sai lầm xung quanh rối loạn tâm lý và bệnh tâm thần. Điều này đặc biệt đúng khi các tình trạng sức khỏe tâm thần ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên. Hãy xem qua danh sách 9 quan niệm sai lầm phổ biến về bệnh tâm thần ở tuổi vị thành niên và xem liệu bạn có đang tin vào bất cứ lời ngụy biện nào dưới đây không. Tốt hơn nữa là hãy sử dụng đây làm cột mốc chỉ dẫn người khác đi đúng hướng nếu bạn biết những người đang tin vào những quan niệm sai lầm này; đây là một cách tuyệt vời để bắt đầu dập tan sự kỳ thị xung quanh rối loạn tâm lý và bệnh tâm thần.

Lầm tưởng số 1. Chẳng có điều gì khiến thanh thiếu niên chán nản hay trầm cảm

Nếu bạn nghĩ về những gì thanh thiếu niên đang làm, bạn có thể cho rằng họ không có gì đáng phải thấy chán nản. Xét cho cùng, hầu hết thanh thiếu niên đều tích cực đi học, có bạn bè, làm công việc bán thời gian, chơi các đội thể thao và có thể đang hẹn hò. Tất cả hoạt động này thực sự có thể dẫn đến trầm cảm và lo lắng ở một số thanh thiếu niên. Tuy nhiên, bên cạnh đó, trầm cảm không cần phải do hoàn cảnh cuộc sống gây ra; trong nhiều trường hợp, đó là vấn đề nội tiết tố hoặc do não gây ra. Một số nghiên cứu cho thấy việc phụ thuộc vào điện thoại thông minh, máy tính bảng và các thiết bị khác có thể là nguyên nhân một phần làm tăng tỷ lệ mắc bệnh trầm cảm. Một thanh thiếu niên cụ thể dường như không có bất cứ điều gì trong cuộc sống gây ra trầm cảm, nhưng điều đó không có nghĩa là trầm cảm không tồn tại.

Lầm tưởng số 2. Thanh thiếu niên mắc bệnh tâm thần là những kẻ thô bạo

Một lầm tưởng khác mà nhiều người tin về bệnh tâm thần tuổi vị thành niên là những người mắc rối loạn tâm thần thường bạo lực. Mặc dù có thể có ai đó thực hiện hành vi bạo lực do bị bệnh tâm thần, nhưng điều đó không có nghĩa là hầu hết những người bị trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực, tự kỷ hoặc các tình trạng sức khỏe tâm thần khác đều bạo lực hơn bất kỳ ai khác. Các nguyên nhân phổ biến hơn của bạo lực bao gồm:

  • vô gia cư
  • nghèo khổ
  • lạm dụng chất kích thích

Chứng loạn thần (psychosis) không được điều trị, là một loại bệnh tâm thần, cũng là nguyên nhân gây ra bạo lực trong một số trường hợp.

Lầm tưởng số 3. Cha mẹ là nguyên nhân gây ra bệnh tâm thần ở tuổi vị thành niên

Những trải nghiệm đau thương đầu đời có thể là nguyên nhân dẫn đến một số loại tình trạng sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên. Như đã nói, hầu hết các trường hợp về vấn đề sức khỏe tâm thần không xuất phát từ việc kém nuôi dạy con cái. Đôi khi, một bệnh tâm thần có thể có khuynh hướng di truyền. Ngoài ra còn có những nguyên nhân từ môi trường không liên quan gì đến cha mẹ. Ví dụ, một thanh thiếu niên bị hành hung ở trường hoặc bị tai nạn xe hơi nghiêm trọng và phát triển chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương, thì chứng trầm cảm hay lo âu ở đây không phát triển do vấn đề nuôi dạy con cái.

Lầm tưởng số 4. Thanh thiếu niên mắc bệnh tâm thần đang hành động theo cách này để được chú ý

Tình trạng liên quan tới sức khỏe tâm thần bắt nguồn từ não, và chúng không khác gì tình trạng sức khỏe thể chất. Mặc dù có thể có người giả vờ bị trầm cảm, ngụy tạo vấn đề về tim hoặc bị bong gân mắt cá chân, nhưng hầu hết mọi người không giả vờ mắc bệnh về thể chất hoặc tâm thần. Ngoài ra, một vấn đề sức khỏe tâm thần nói chung không thu hút được loại sự chú ý mà mọi người muốn; Có rất nhiều quan niệm sai lầm và kỳ thị xung quanh sức khỏe tâm thần, đến nỗi việc một người khỏe mạnh giả vờ mắc bệnh tâm thần sẽ không hợp lý. Mặc dù nó có thể xảy ra vào đôi khi, nhưng điều này không phải là điển hình.

Lầm tưởng số 5. Đó không phải là trầm cảm. Đó chỉ là tâm trạng của tuổi teen

Thanh thiếu niên thường ủ rũ. Tâm trạng của họ có thể dao động do thay đổi nội tiết tố và căng thẳng đi kèm với quá trình chuyển đổi từ thời thơ ấu sang tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là một số thanh thiếu niên không bị trầm cảm. Nếu một thanh thiếu niên buồn bã, choáng ngợp hoặc cảm thấy tội lỗi trong hơn hai tuần, đó có thể là trầm cảm chứ không chỉ thay đổi tâm trạng. Các dấu hiệu bổ sung cho thấy có nhiều điều đang xảy ra hơn là những thay đổi tâm trạng đơn giản ở tuổi vị thành niên bao gồm:

  • phẫn nộ
  • thờ ơ
  • khó ăn
  • vấn đề về giấc ngủ

Lầm tưởng số 6. Các vấn đề về sức khỏe tâm thần không được chẩn đoán ở thanh thiếu niên

Có một số tình trạng sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như tâm thần phân liệt, thường không được chẩn đoán ở trẻ em vì các triệu chứng của chúng thường (nhưng không phải luôn luôn) bắt đầu ở cuối tuổi vị thành niên hoặc người lớn trẻ. Tuy nhiên, hầu hết các bệnh tâm thần đều có thể gây ảnh hưởng đến thanh thiếu niên. Chúng được chẩn đoán bởi bác sĩ nhi khoa, bác sĩ tâm thần nhi khoa và các bác sĩ chuyên khoa khác. Việc tầm soát đã trở nên tốt hơn trong vài thập kỷ qua và thậm chí trong vài năm qua, vì vậy một số thanh thiếu niên có vấn đề về sức khỏe tâm thần đang được chẩn đoán sớm hơn so với những thập kỷ trước.

Lầm tưởng số 7. Thanh thiếu niên có vấn đề về sức khỏe tâm thần cần được điều trị bằng thuốc

Với nhiều loại tình trạng sức khỏe tâm thần, sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và trị liệu có thể giúp bạn kiểm soát các triệu chứng một cách lâu dài. Ví dụ, một thanh thiếu niên bị trầm cảm nhẹ đến trung bình có thể thấy thuyên giảm vấn đề nhờ:

  • một chương trình tập thể dục
  • ngủ đủ giấc
  • một chế độ ăn uống lành mạnh
  • yoga hoặc thiền
  • các buổi trị liệu hàng tuần

Không phải thanh thiếu niên nào có tình trạng sức khỏe tâm thần cũng đều cần dùng thuốc; Vì rủi ro của thuốc có thể cao hơn ở thanh thiếu niên so với người lớn, nên chúng được sử dụng một cách thận trọng.

Lầm tưởng số 8. Thuốc cho thanh thiếu niên có vấn đề về sức khỏe tâm thần là không cần thiết

Mặc dù thay đổi lối sống và trị liệu có thể giúp nhiều thanh thiếu niên mắc một số tình trạng sức khỏe tâm thần, nhưng những người khác lại cần dùng thuốc. Quyết định điều trị bệnh tâm thần cho thanh thiếu niên cần được thực hiện cùng với bác sĩ, gia đình và bệnh nhân. Các rủi ro và lợi ích được cân nhắc và liều lượng và loại thuốc được theo dõi cẩn thận. Nếu một người nào đó mà bạn biết đang dùng thuốc điều trị bệnh tâm thần ở tuổi vị thành niên, hãy yên tâm rằng họ đã đến quyết định đó sau khi xem xét cẩn thận và tham khảo ý kiến ​​của chuyên gia sức khỏe tâm thần.

Lầm tưởng số 9. Không ai trong số những người tôi biết bị bệnh tâm thần cả

Bạn có thể nghĩ rằng không ai trong số người mà bạn biết bị bệnh tâm thần, nhưng rất có thể là bạn thực sự mắc bệnh.

Khoảng 20 phần trăm dân số đang đối phó với tình trạng liên quan tới sức khỏe tâm thần tại bất kỳ thời điểm nào.

Vì nhiều tình trạng thuộc sức khỏe tâm thần không nhất thiết phải kéo dài suốt đời, nên số người bị ảnh hưởng luôn dao động. Nếu bạn biết 100 người, có khả năng ít nhất 20 người đã, đang mắc hoặc sẽ mắc một số loại rối loạn thuộc nhóm sức khỏe tâm thần. Chỉ trong vòng tròn 10 người bạn thân nhất và thành viên gia đình của bạn, ít nhất hai người sẽ phải vật lộn với rối loạn tâm lý hay bệnh tâm thần vào một thời điểm nào đó trong đời.

Kết luận

Nhận thức được những lầm tưởng và quan niệm sai lầm xung quanh tình trạng sức khỏe tâm thần là một phần quan trọng trong việc giảm kỳ thị với bệnh tâm thần ở tuổi vị thành niên. Việc nói chuyện với những người xung quanh bạn về những sự thật này và tiếp tục tự giáo dục bản thân về các tình trạng khác nhau đang ảnh hưởng đến những người thân thiết nhất với bạn sẽ rất hữu ích. Ngoài ra, nếu bạn bị ảnh hưởng bởi tình trạng sức khỏe tâm thần, đừng ngại nói ra. Càng nhiều người nói một cách cởi mở về những tình trạng này, thì bí ẩn và quan niệm sai lầm sẽ càng ít hơn.


Nguồn: https://paradigmtreatment.com/9-misconceptions-adolescent-mental-illness/
ThS. Vân Anh dịch, biên tập và trình bày
Bản quyền bài viết thuộc về Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Fanpage Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông: https://www.facebook.com/InstituteofPsychologyandMedia

Vân Anh Nguyễn

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Lên đầu trang