Thanh thiếu niên đã và đang phải vật lộn trong đại dịch. Đây là những gì họ cần ở chúng ta ngay bây giờ.
Đã hơn một năm kể từ khi đại dịch COVID-19 thay đổi cuộc sống như chúng ta đã biết. Nhiều gia đình trên khắp đất nước đang sống trong “chế độ sinh tồn”. Trẻ em và thanh thiếu niên tiếp tục trải qua nhiều loại cảm xúc, bao gồm buồn bã, tức giận và sợ hãi. Nếu không được giải quyết, những cảm giác này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và tinh thần của chúng.
Cha mẹ của thanh thiếu niên cũng chia sẻ những khó khăn tương tự. Theo Lauren, một bà mẹ hai con ở Woodland Hills, California, “Con gái tôi gặp khó khăn khi dành quá nhiều thời gian trong ngày trên màn ảnh. Con nói rằng việc phải làm như vậy khiến nó cảm thấy lo lắng hơn những gì nó đã cảm thấy trước đó.” Nancy, một bà mẹ của hai cậu con trai tuổi teen ở Chevy Chase, Maryland, nói, “Năm học cơ sở được coi là năm quan trọng của trường trung học trước khi đại học. Nhưng con trai tôi đã suy sụp”. Còn Rafaela, có con gái đang học trung học ở Thành phố New York, nói: “Con gái tôi hoàn toàn căng thẳng khi phải trực tiếp đến trường vì lo sẽ bị nhiễm coronavirus.”
Trong một cuộc khảo sát với hơn 4.600 người ở Canada vào mùa xuân năm ngoái, hơn 1/3 số gia đình cho biết họ cảm thấy “rất hoặc cực kỳ” lo lắng về căng thẳng gia đình do đại dịch gây ra.
Tiến sĩ Edith Bracho-Sanchez , một bác sĩ nhi khoa chăm sóc ban đầu và trợ lý giáo sư nhi khoa tại Trung tâm Y tế Irving thuộc Đại học Columbia , cho biết khi nói đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của thanh thiếu niên, họ đang trải qua một cuộc khủng hoảng. Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, hơn 16% thanh thiếu niên ở Hoa Kỳ đã đối mặt với chứng rối loạn sức khỏe tâm thần, theo một nghiên cứu năm 2019 trên tạp chí JAMA Pediatrics .
Bracho-Sanchez, người thường làm việc đối xử với các gia đình ở các cộng đồng Latino và Da đen bị ảnh hưởng bởi COVID-19, nói rằng đại dịch đã tạo ra một cơn bão hỗn loạn cảm xúc. “Các gia đình đang gặp rất nhiều căng thẳng. Nhiều người mất việc làm, không đủ trả tiền thuê nhà, an ninh thực phẩm giảm. Tất cả những điều này thực sự khó khăn đối với mọi người trong gia đình — kể cả thanh thiếu niên”. Thêm vào đó là những vấn đề liên quan đến việc học trên môi trường ảo, lo sợ các thành viên trong gia đình bị ốm hoặc chết vì COVID, cảm thấy bị cô lập và mất kết nối — việc các bác sĩ nhận thấy mức độ lo lắng và trầm cảm cao hơn ở thanh thiếu niên không có gì lạ.
Là cha mẹ, ta không thể kiểm soát diễn biến của đại dịch. Nhưng ta có thể giúp thanh thiếu niên bằng cách mô hình hóa các kỹ năng đối phó tốt, khuyến khích các thói quen lành mạnh và tìm cách hiểu và liên hệ với những gì chúng đang trải qua.
Hiểu những gì thanh thiếu niên đang phải trải qua
Bước đầu tiên để hỗ trợ thanh thiếu niên vượt qua thời gian đầy thử thách này là người lớn có sự đồng cảm với trải nghiệm của thanh thiếu niên, và nỗ lực để hiểu rằng giai đoạn phát triển này ảnh hưởng như thế nào đến cảm xúc của thanh thiếu niên.
Tuổi mới lớn là khoảng thời gian mà thanh thiếu niên được cho là đang kéo giãn ranh giới và giới hạn thử nghiệm của mình. Điều đó có nghĩa là cần ra khỏi nhà và thử những điều mới. Tìm ra vị trí của chúng trong số các bạn đồng trang lứa và trong cộng đồng của chúng. Phạm sai lầm và học cách khắc phục. Nhưng trong đại dịch COVID-19, vì vấn đề an toàn, thanh thiếu niên bị hạn chế nhiều cơ hội phát triển, và điều đó đánh bay sự phát triển điển hình của thanh thiếu niên.
Đối với thanh thiếu niên, các mối quan hệ đồng trang lứa là một vấn đề lớn. Bộ não của chúng được thiết kế để cảm thấy được khen thưởng khi chúng hòa nhập với xã hội, theo một số cách, điều đó diễn ra mạnh hơn so với người lớn. Dành thời gian với bạn bè giúp thanh thiếu niên khám phá ra danh tính của mình và cho chúng lòng can đảm để rời xa gia đình và đến với thế giới rộng lớn hơn. Việc bị hạn chế khám phá khía cạnh này của bản thân có thể khiến chúng cảm thấy cô đơn và buồn chán, và điều đó đi ngược lại với những thông điệp mà trung tâm khen thưởng của não bộ của chúng đang gửi đi.
Và ta đừng quên rằng những cột mốc quan trọng đã bị bỏ lỡ. Từ ngày sinh nhật, đến ngày tốt nghiệp, đến các lễ kỷ niệm mang tính tôn giáo hoặc văn hóa về sự trưởng thành, tuổi vị thành niên cũng là thời điểm diễn ra các nghi thức quan trọng. Nhưng những lễ kỷ niệm này đã không xảy ra hoặc chúng có vẻ khác biệt đáng kể trong năm qua. Thanh thiếu niên cảm thấy thực sự mất mát khi bỏ lỡ những lời khẳng định quan trọng nhắc nhở chúng rằng chúng đang lớn lên.
Trên hết, đại dịch đã làm giảm bớt hoặc loại bỏ hoàn toàn một số hệ thống hỗ trợ cho thanh thiếu niên. Ngoài cha mẹ, thanh thiếu niên thường nhận được sự hỗ trợ từ những người lớn khác có quan tâm đến chúng, bao gồm cả mạng lưới gia đình và họ hàng mở rộng — ông bà, cô dì chú bác, anh chị em họ và những người khác. Mối liên hệ mang tính quan tâm cũng có thể xuất phát từ giáo viên, huấn luyện viên, nhân viên phụ trách hoạt động ngoại khóa hoặc các nhà lãnh đạo tôn giáo. Trong thời gian bình thường, trường học cũng góp phần quan trọng trong việc cung cấp các dịch vụ sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên; nghiên cứu cho thấy rằng chỉ hơn một phần ba số thanh thiếu niên là nhận được các dịch vụ sức khỏe tâm thần và chỉ khi họ ở trường. Khi các kênh hỗ trợ này bị gián đoạn, cha mẹ có vai trò lớn hơn nữa trong việc hỗ trợ sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên
Các chiến lược hỗ trợ thanh thiếu niên ứng phó
Bắt đầu với chính mình. Một trong những chiến lược quan trọng nhất mà các bậc cha mẹ muốn giúp đỡ con cái thường bỏ qua: tự chăm sóc bản thân. Cha mẹ phải tự lo cho mình, nghĩa là “đeo mặt nạ dưỡng khí cho bản thân trước tiên”. Khi cha mẹ cho con cái thấy công việc khó khăn nhưng hiệu quả cần thiết để bản thân họ đối phó với căng thẳng, họ đang dạy chúng cách đối mặt với thử thách.
Trẻ em chưa phát triển đầy đủ khả năng điều tiết cảm xúc, vì vậy chúng cần phải điều tiết đồng thời với những người lớn quan trọng trong cuộc đời chúng. Chúng quan sát xem bố mẹ và những người lớn đáng tin cậy khác đang đối phó như thế nào để tìm ra cách chúng nên phản ứng. Chúng “mượn” sự bình tĩnh của chúng ta và có được cảm giác an toàn bằng cách quan sát chúng ta, nhưng chúng cũng có thể dễ dàng “mượn” những suy nghĩ quay cuồng hay ám ảnh thảm họa của chúng ta. Tiến sĩ Ken Ginsburg, giám đốc Trung tâm Giao tiếp dành cho Phụ huynh và Thanh thiếu niên, cảnh báo rằng không đơn giản chỉ là hành động một cách bình tĩnh quanh con cái. “Làm như giống một con vịt đang bình tĩnh lướt trên mặt nước thực ra không phải là câu trả lời. Mặc dù nó có thể mang lại sự ổn định, nhưng nó không dạy ta chiến lược. Là cha mẹ, ta muốn trông giống như con vịt nhẹ nhàng bơi trên mặt nước nhưng cũng để con cái chúng tôi thấy rằng chân chúng ta đang chèo nhanh bên dưới để giúp chúng ta nổi trên mặt nước ”.
Bracho-Sanchez cho biết khi cô làm việc với thanh thiếu niên, trước tiên cô hường xem xét vị trí của cha mẹ trong hành trình chăm sóc sức khỏe tâm thần và bản thân của họ. “Tôi nghĩ đôi khi ta quên mất điều đó, cho đến khi cha mẹ có đủ cơm ăn, có nơi ở, có thu nhập ổn định… rất khó để họ giúp đỡ một cách bền vững. Và cho đến khi chúng tôi cung cấp cho các bậc cha mẹ các nguồn lực để chăm sóc sức khỏe tâm thần của chính họ, sẽ rất khó để tạo ra một môi trường chữa bệnh mà ta rất mong muốn cho tất cả con cái của mình”.
Các cách để cha mẹ làm gương cho việc tự chăm sóc bản thân tốt cho thanh thiếu niên bao gồm dành thời gian với người khác (một cách an toàn), ăn uống lành mạnh, tập thể dục, ngủ đủ giấc và dành thời gian để thư giãn. Cân nhắc các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, đọc sách, nghe nhạc êm dịu hoặc tận hưởng một sở thích nào đó. Khuyến khích con cái và thanh thiếu niên của bạn giảm bớt căng thẳng và tham gia vào các thói quen tự chăm sóc bản thân. Hãy cho con bạn biết đây là những công cụ quan trọng để lấy lại quyền kiểm soát cơ thể và tâm trí của chúng.
Kiểm tra tình trạng của thanh thiếu niên. Giữa tất cả những thay đổi và hỗn loạn bắt nguồn từ đại dịch, làm sao để cha mẹ tìm hiểu xem con cái của họ đang thực sự như thế nào? Ginsburg nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lắng nghe và tiếp thu những tín hiệu từ những gì thanh thiếu niên đang nói. Và nếu chúng không nói nhiều, hãy đặt những câu hỏi mở cho thấy bạn quan tâm đến sức khỏe của chúng. Đối với những bậc cha mẹ đang loay hoay tìm từ, hãy thử nói, “Đây là khoảng thời gian khó khăn. Cha mẹ muốn biết con đang trải qua điều này như thế nào. Con thấy có điều gì giúp con vượt qua nó? Cha mẹ có thể hỗ trợ con như thế nào? ” Cha mẹ không nhất thiết phải đưa ra các giải pháp tức thì — đôi khi trẻ chỉ cần một đôi tai lắng nghe thông cảm.
Thiết lập lại các thói quen. Thiếu niên có thể đang học trung học, nhưng trong thời gian xảy ra đại dịch, thiếu niên có thể có cảm giác như đang áp dụng lối sống thời đại học nhiều hơn. Thức khuya, nói chuyện với bạn bè mọi lúc, ngủ nướng, ăn vặt suốt cả ngày thay vì ăn theo giờ giấc bình thường, cuộc sống của thiếu niên đã bị mất cấu trúc. Cha mẹ khắp nơi đang chứng kiến những điều tương tự xảy ra với con cái ở tuổi thiếu niên phải ở trong nhà.
Việc lấy lại cấu trúc nào đó rất cần thiết cho sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. Các thói quen mang lại cảm giác trật tự êm dịu giữa những điều không chắc chắn. Hãy giúp con bạn thiết lập lại thời gian đi ngủ và thức dậy. Khuyến khích chúng mặc quần áo chỉnh tề vào buổi sáng, ăn các bữa ăn bình thường và dành thời gian tránh xa màn hình.
Thiết lập tinh thần chung. Cha mẹ và những người lớn quan tâm đến thanh thiếu niên có thể áp dụng một thái độ trung thực, hướng tới tương lai và hy vọng. Điều này không có nghĩa là phủ nhận rằng các vấn đề có tồn tại. Đây có thể là những khoảng thời gian đầy thử thách, nhưng đó cũng là cơ hội để chứng minh cách quản lý sự không chắc chắn. Đây là thời điểm để tìm ra những cách sáng tạo để kết nối lại, và một cơ hội để xây dựng khả năng phục hồi.
Mặc dù có thể khó giữ một suy nghĩ tích cực, nhưng hãy tập trung vào những gì bạn có thể kiểm soát và nhắc nhở con bạn rằng mọi thứ sẽ tốt hơn trong tương lai. Ở đây có bao gồm việc nhìn vào thực tế của tình huống và dạy thanh thiếu niên tin rằng hành động (hoặc không hành động) của chúng tạo ra sự khác biệt. Ví dụ, nếu việc xem tin tức trên truyền hình về đại dịch liên tục làm tăng thêm căng thẳng cho con bạn, hãy nhắc chúng rằng mặc dù chúng không thể kiểm soát những gì xuất hiện trên tin tức, nhưng chúng có thể xác định xem chúng đã xem bao nhiêu tin. Chọn tắt, xem ít hơn hoặc thay đổi nguồn chương trình có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì viễn cảnh tích cực hơn của thanh thiếu niên.
Đừng quên niềm vui. Các gia đình được khuyến khích tìm thấy niềm vui trong cuộc sống của họ một lần nữa (một cách an toàn). “Các gia đình đã ở chế độ sinh tồn trong một thời gian. Và khi chỉ lo việc sống sót, có quá nhiều thứ các bạn không cho phép mình làm và cảm nhận. Các gia đình có rất nhiều văn hóa và truyền thống mà họ có thể mang đến cho những người trẻ.” Ta nên tập trung vào niềm vui vì đó là một cảm xúc mạnh mẽ để vượt qua thời điểm khó khăn.
Ví dụ, người trẻ cần được yêu cầu tham gia các hoạt động kỷ niệm của gia đình (như nấu ăn, chuẩn bị món ăn), cách khác là tổ chức các buổi thưởng thức cùng gia đình thân thiết tại nhà, còn với bạn bè và các thành viên khác ở xa thì bằng phương tiện “ảo”. Một số gia đình tạo ra các nghi lễ mới. Một phụ huynh đang làm nỗ lực dẫn con cái thực hành lời nhắc “suy ngẫm và biết ơn” mà chúng viết ra trên những tờ giấy gấp. Họ mở một cuốn sách vào bữa tối để bắt đầu cuộc trò chuyện về những điều họ phải biết ơn và cảm thấy hạnh phúc.
Tìm kiếm sự giúp đỡ. Đôi khi, việc giúp thanh thiếu niên cải thiện sức khỏe tinh thần và cảm xúc của chúng nằm ngoài khả năng của chúng ta. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ người khác là một hành động có sức mạnh to lớn. Nếu cha mẹ cảm thấy không ổn định hoặc nếu sức khỏe tâm thần của họ đang bị thách thức, họ có quyền tìm kiếm sự giúp đỡ cho chính mình để làm gương cho con cái thấy rằng “Tôi không đáng phải cảm thấy như lúc này. Tôi muốn thực hiện các bước cần thiết để cảm thấy tốt hơn”.
Phụ huynh có thể liên hệ nhiều nơi nhằm tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp, như tìm một nhà tâm lý, nhà tham vấn, trị liệu, hay bác sĩ, nhà cung cấp dịch vụ tư vấn địa phương. Ngoài ra còn có các chuyên gia được đào tạo để giúp trẻ em và thanh thiếu niên vượt qua thời kỳ khó khăn như bác sĩ nhi khoa gia đình hay cố vấn học đường. Bạn cũng có thể liên hệ với người mà bạn tin tưởng trong cộng đồng để biết các nguồn tài nguyên địa phương cung cấp.
Tiến tới một bình thường mới
Khi đại dịch bùng phát, có một cơ hội thực sự cho các gia đình và cộng đồng để hỗ trợ tốt hơn về mặt tinh thần của thanh thiếu niên.
Nhiều bậc cha mẹ tự hỏi điều gì sẽ xảy ra với thanh thiếu niên sau khi sống qua những khoảng thời gian vô tiền khoáng hậu này. Những gì họ muốn nghe là những đứa trẻ kiên cường và sẽ trở lại bình thường ngay lập tức.
Nhưng điều này chưa chắc đã khả thi, người lớn trước tiên phải chủ động nỗ lực để đảm bảo thanh thiếu niên có hệ thống hỗ trợ nhằm giúp kiểm soát lượng căng thẳng khổng lồ mà chúng vẫn đang phải chịu. Ngoài ra, với tình trạng bình thường mới, mọi thứ sẽ không trở lại như trước khi xảy ra đại dịch. Mỗi thế hệ được định hình bởi những gì nó tiếp xúc trong thời niên thiếu, và thế hệ này đã được tiếp xúc với sự hiểu biết rằng con người cần nhau. Đây có thể là thế hệ vĩ đại nhất từ trước đến nay nếu họ được định hình bởi sự thật thiết yếu này.
Thông tin về Tác giả
Eden Pontz là một nhà báo, nhà văn và blogger từng đoạt giải thưởng. Cô là nhà sản xuất điều hành và giám đốc nội dung kỹ thuật số tại Trung tâm Truyền thông dành cho Phụ huynh và Thanh thiếu niên tại Bệnh viện Nhi đồng Philadelphia. Eden có hơn một thập kỷ kinh nghiệm với tư cách là cựu giám đốc điều hành sản xuất News Gathering tại CNN và có lĩnh vực sản xuất, báo cáo và viết nội dung từ khắp nơi trên thế giới.
Vân Anh dịch, biên tập và trình bày
Bản quyền bài viết thuộc về Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Fanpage Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông: https://www.facebook.com/InstituteofPsychologyandMedia
