Hiện nay tại các quốc gia phương Tây cũng như các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh như Việt Nam, người lớn tuổi thường là đối tượng gặp nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần. Tại Anh quốc, 1/5 người lớn tuổi sống trong cộng đồng và hai trong năm người sống trong các trung tâm chăm sóc bị trầm cảm hoặc sức khỏe tâm thần kém. Đặc biệt, dịch Covid-19 xảy ra đã làm trầm trọng thêm vấn đề về sức khỏe tâm thần ở tuổi già.  

Nghiên cứu cho thấy có 5 vấn đề chính có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người lớn tuổi:

1. Phân biệt đối xử với người già
2. Tham gia các hoạt động có ý nghĩa
3. Các mối quan hệ
4. Sức khoẻ thể chất
5. Tình trạng nghèo khổ

Mặc dù đã có luật để giúp giải quyết một số vấn đề này – ví dụ như các chính sách và đạo luật nâng cao bình đẳng giữa các lứa tuổi nhằm giải quyết vấn đề phân biệt tuổi tác, các vấn đề toàn xã hội như tình trạng nghèo đói của người hưu trí vẫn còn đó. Tuy nhiên, là một cá nhân, bạn có thể làm rất nhiều điều để bảo vệ sức khỏe tinh thần của chính mình.

Dưới đây là 10 cách thiết thực giúp bạn giữ tinh thần tốt.

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần lúc tuổi già (Phần 1)

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần lúc tuổi già (Phần 2)

6. Giữ liên lạc

Bạn bè

Bạn bè có thể giúp bạn đi đúng hướng khi cuộc sống khó khăn. Họ có thể đưa ra một cái nhìn khác về một vấn đề cũng như những trợ giúp thiết thực, hoặc có thể là một người lắng nghe những tâm tư của bạn.

Tình bạn cần có thời gian, và đôi khi là nỗ lực. Bạn rất dễ mất liên lạc với mọi người, đặc biệt nếu cuộc sống của họ có vẻ quá bận rộn đối với bạn hoặc nếu bạn đang cảm thấy chán nản. Có bạn bè là một cách tích cực để duy trì sức khỏe cảm xúc tốt, ngay cả khi làm như vậy đôi khi có vẻ khó khăn.

Đừng để mất liên lạc với những người quan trọng với bạn – liên lạc lại với những người bạn cũ không bao giờ là quá muộn.

Thế giới nhỏ bé

Bạn có thể có bạn bè và gia đình sống rải rác trên khắp đất nước hoặc trên thế giới. Hãy khám phá việc giữ liên lạc qua điện thoại, email, webcam, Skype, Facebook hoặc thư.

Thế giới không như trước đây

Thế giới luôn thay đổi, và bạn không đơn độc nếu bạn cảm thấy lạc lõng với nó. Công nghệ đã có tác động lớn đến cách chúng ta giao tiếp. Bạn có thể cảm thấy rằng các giá trị và thái độ mà bạn có không còn được tôn trọng nữa. Nhưng không phải tất cả mọi người từ thế hệ trẻ đều sống đúng với những gì được phát trên kênh truyền thông.

Giữ liên lạc với những người thuộc các thế hệ khác có thể giúp duy trì quan điểm này và có thể khiến bạn nhận ra rằng có những người cùng chí hướng ở mọi lứa tuổi.

Cân nhắc những việc tình nguyện với thanh niên, trò chuyện nhiều hơn với cháu của bạn bè hoặc giúp đỡ tại một trường học địa phương.

Có những người bạn cùng thế hệ với bạn cũng rất quan trọng. Họ có thể hiểu rõ hơn về cuộc sống từ góc nhìn của bạn. Thêm vào đó, thỉnh thoảng nhớ lại những chương trình yêu thích ngày xưa trên TV hoặc những loại xe bạn từng sở hữu cũng rất tốt.

Cũ và mới

Nếu bạn đã quen với một nhóm bạn thân tại nơi làm việc, bạn có giữ liên lạc khi nghỉ hưu không? Bạn có thể thấy rằng: những người bạn trong công việc là tuyệt vời khi bạn chia sẻ những vấn đề chung, nhưng tình bạn đó sẽ thay đổi khi bạn không còn làm việc cùng nhau nữa.

Đừng ngại kết bạn mới – có thể thông qua một mối quan tâm mới được chia sẻ, chẳng hạn như đi bộ, du lịch hoặc đọc sách.

Tình bạn thay đổi theo thời gian. Đôi khi thật khó mà dành thời gian mà ta muốn cho mọi tình bạn. Tình bạn có thể trở nên khó khăn vì nhiều lý do. Nếu một tình bạn bắt đầu làm tổn thương bạn, về tinh thần hay thể chất, thì đừng ngại từ bỏ hoặc kết thúc nó.

Lúc này có được không?

Giữ liên lạc với bạn bè cũng là xem xét điều gì tốt cho họ. Đừng thấy bị xúc phạm nếu con bạn không thể nói chuyện khi bạn gọi điện thoại lúc 6h30 tối, khi chúng đang ngồi ăn cơm gia đình hoặc bắt đầu giúp con mình làm bài tập. Tương tự như vậy, việc gọi điện cho mọi người khi họ đang làm việc không phải lúc nào cũng đạt được kết quả tốt nhất; thay vào đó hãy thử gặp họ vào bữa trưa. Tương tự, nếu bạn không muốn bị gọi sau 9 giờ tối vì đã đến giờ chuẩn bị đi ngủ, hãy cho những người thân yêu của bạn biết điều đó!

7. Vận động và ngủ ngon

Duy trì hoạt động và ngủ ngon là những cách đã được chứng minh để chăm sóc sức khỏe của chúng ta.

Hoạt động thể chất

Hoạt động thể chất và tập thể dục thường xuyên có thể:

• Nâng cao lòng tự trọng, nâng cao giá trị bản thân và cải thiện sự tự tin
• Thúc đẩy các thói quen ngủ tốt
• Mang lại một hoạt động có ý nghĩa
• Mang đến cơ hội gặp gỡ mọi người
• Làm một điều gì đó mà bạn thực sự thích

Hoạt động không nhất thiết có nghĩa là đến phòng tập thể dục. Tập Thái cực quyền, Pilates, làm vườn, dắt chó đi dạo, khiêu vũ hoặc tham gia một nhóm đi bộ đều là những cách tốt để tập thể dục. Giữ năng động không cần tốn nhiều tiền. Có nhiều nhóm và câu lạc bộ tổ chức các hoạt động nhẹ dành cho người lớn tuổi.

Hoạt động thể chất có thể có hiệu quả như thuốc chống trầm cảm trong điều trị trầm cảm nhẹ đến trung bình, đó là lý do tại sao liệu pháp tập thể dục được “bán theo toa” ở nhiều phòng khám hay bệnh viện. Bạn có thể liên hệ với bác sĩ đa khoa để được trợ giúp.

Ngủ

Có một giấc ngủ ngon cho phép cơ thể và tâm trí của bạn được nghỉ ngơi, sửa chữa và tái tạo năng lượng. Ngủ không ngon giấc có thể gây ra một loạt vấn đề, bao gồm:

• Kém tập trung
• Tâm trạng không tốt
• Dễ cáu gắt
• Hệ thống miễn dịch suy yếu

Về lâu dài, khó ngủ có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe tâm thần như lo lắng, căng thẳng và trầm cảm.

Mô hình giấc ngủ có thể thay đổi theo độ tuổi và có thể bị ảnh hưởng bởi:

• Caffeine hoặc rượu
• Các cơn đau
• Thuốc
• Nhu cầu đi vệ sinh

Ngủ ngon không chỉ có nghĩa là ngủ nhiều, vì thời lượng ngủ mà mỗi người cần là khác nhau. Bài viết về ‘Ngủ ngon’ của Quỹ Sức khỏe Tâm thần Anh quốc sẽ gợi ý những cách bạn có thể cải thiện giấc ngủ của mình. Bạn cũng có thể nói chuyện với bác sĩ đa khoa về các vấn đề giấc ngủ, họ có thể thay đổi thuốc cho bạn (nếu bạn đang được điều trị bằng thuốc) hoặc đề xuất các giải pháp cho các vấn đề sức khỏe khác có thể khiến bạn khó ngủ.

Hoạt động tinh thần

Giữ cho tâm trí của bạn hoạt động cũng rất quan trọng. Có nhiều cách để làm điều này, chẳng hạn như:

• Giải các câu đố, như ô chữ, Sudoku
• Chơi các trò chơi, như cờ tướng, cờ vây hoặc các trò chơi từ phương Tây như bài Bridge, cờ vua, Bingo
• Đọc sách, tạp chí hoặc báo
• Tham gia một khóa học hoặc học một kỹ năng mới
• Sử dụng trí nhớ của bạn thay vì viết danh sách
• Tính nhẩm thay vì dùng máy tính
• Nếu bạn có thể, hãy chơi một nhạc cụ

Cách chăm sóc sức khỏe tinh thần lúc tuổi già (Phần 4)

Vân Anh biên dịch

Link nguồn: https://www.mentalhealth.org.uk/publications/how-to-in-later-life

Bản quyền bài viết thuộc về Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Nguồn: Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
Fanpage Viện Tâm Lý Học & Truyền Thông: https://www.facebook.com/InstituteofPsychologyandMedia